8’inci DSS Özel Sayısı: ASELSAN Etkinlik Analiz Altyapısı ile Deniz Savaş Sistemleri Daha Etkin


MSI Dergisi’nin, medya sponsorluğunu üstlendiği 8’inci Deniz Sistemleri Semineri için hazırlamış olduğu, içerisinde haber, analiz, makale ve söyleşilerin yer aldığı 151’inci özel sayısında yayımlanan, Çağlar Yılamaz, Erhan Değirmenci ve Gökçe Özyurt tarafından hazırlanan “ASELSAN Etkinlik Analiz Altyapısı ile Deniz Savaş Sistemleri Daha Etkin” başlıklı makale, MSI Dergisi’nin İnternet sitesinde paylaşılmıştır:

Çağlar Yılmaz (a), Erhan Değirmenci (b), Gökçe Özyurt (c)
(a) ASELSAN, Sistem Etkinlik Analiz ve Simülasyon Müdürlüğü, Ankara, cayilmaz@aselsan.com.tr
(b) ASELSAN, Entegre Deniz Savaş Sistemleri Müdürlüğü, Ankara, edegir@aselsan.com.tr
(c) ASELSAN, Sistem Etkinlik Analiz ve Simülasyon Müdürlüğü, Ankara, gozyurt@aselsan.com.tr

Tarihteki ilk örnekleri, taarruz amaçlı olan deniz savaş platformları, İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden bu yana, ağırlıklı olarak hava savunma görevi üstlenen, hava savunma harbi (HSH) platformlarına dönüşmüştür.
HSH platformlarının temel görevleri arasında; deniz ve hava kontrolünün sağlanmasında HSH desteği vermek, balistik füze savunması, komuta kontrol ve koordinasyon (C2), sancak gemisi olarak görev yapmak sayılabilir. Bu platformların avantajları ise kademeli-katmanlı hava savunma konseptine uygun olmaları, yüksek ateş güçleri ve mühimmat depolama kabiliyetleri, geniş bir alanda hava savunma yapabilme özellikleri ve denizde uzun süreli görev yapabilme kabiliyetleridir.

Dünyada Etkinlik Analizi Çalışmaları
Maliyetleri milyar dolar mertebesini bulan ve HSH’nin vazgeçilmez unsurlarından olan bu platformların geliştirilmesinde, etkinlik analizi çalışmaları önemli rol oynamaktadır. Dünya üzerinde etkinlik analizi çalışmalarının temel amaçları arasında:
  • Platformun bekasının en yüksek mertebede olmasını sağlayacak sistem konfigürasyonlarının (C2, silah, sensör v.b) belirlenmesi,
  • C2 algoritmalarının değerlendirilmesi ve geliştirilmesi,
  • Tehditlere karşı silah sistemlerinin ateş gücü ve elektronik taarruz etkinliklerinin ayrı ayrı değerlendirilmesi,
  • Tehditlere karşı silah sistemlerinin ve elektronik taarruz yöntemlerinin birarada kullanılması durumunda etkileşimlerinin değerlendirilmesi ve iyileştirilmesi,
  • Gemi dış ve iç savunma hatlarının analizi ve
  • Taktik geliştirme sayılabilir.

ASELSAN’da Etkinlik Analizi Çalışmaları
ASELSAN’ın, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ile yürütmekte olduğu suüstü projeleri kapsamında, HSH etkinliğinin ölçülmesine yönelik olarak SADM (Ship Air Defence Model / Gemi Hava Savunma Modeli) analiz yazılımı üzerinde, modelleme ve simülasyon çalışmaları yürütülmektedir. Bu kapsamda, farklı hava tehditlerini içeren harp koşullarında; geminin ateş gücünün değerlendirilmesi, kademeli hava savunma analizi, geminin beka olasılığı ve bu olasılığın belli sensör-silah kombinasyonları ile arttırılmasına yönelik çalışmalar yapılmaktadır.
Su üstü platformların HSH etkinliğinin ölçülmesi amacıyla, deniz ve kıyı tehdit ortamlarında simülasyon yapabilen SADM analiz yazılımı; satıhtan havaya, satıhtan satha, havadan satha angajmanları desteklemektedir. Deniz araçları, hava araçları, tehdit güdümlü mermiler (G/M), arka plan hedefleri, balistik füzeler, kara konuşlu silah sistemleri, kara hedefleri ve gözlemciler, başlıca simülasyon unsurları arasında yer almaktadır.
Bu kapsamda, gemi platformunu savunma amacıyla; komuta kontrol, arama radarı, atış kontrol radarı, elektrooptik (E/O) tespit ve takip sistemleri; çaf, dekoy ve elektronik karıştırıcı içeren elektronik harp (EH) unsurları; füzeler, toplar ve yakın mesafe silahları içeren savaş sistemlerinin benzetimi yapılabilmektedir.


SADM analiz yazılımı, karmaşık bir senaryo altında etkinlik ölçütü olarak, EH ve silah sistemlerinin ayrı ayrı kullanıldığı durumlarda ve tümünün birlikte kullanıldığı durumlarda, etkinlik analiz ölçütleri olarak, toplam hayatta kalma olasılıklarını ayrı ayrı hesaplayabilmektedir. Bu etkinlik ölçütlerinin çıkarılması yanında daha detaylı analizler için gerekli araçlar da SADM’de mevcuttur. SADM kabiliyetlerinin yanı sıra ASELSAN bünyesinde geliştirilen ve ihtiyaca göre adapte edilebilen bir post-process yazılımı aracılığı ile özelleştirilmiş analizler de yapılabilmektedir. (Örneğin radarın farklı menzillerde tespit histogramlarının çıkartılması ya da farklı menzillerde silah performanslarının değerlendirilmesi gibi.)
 
Etkinlik Analizi Aşamaları
ASELSAN’da HSH etkinlik analizi çalışmaları kapsamında, sırasıyla:
  • SADM analizlerinde kullanılacak tehdit setinin, senaryoların ve gemi konfigürasyonlarının belirlenmesi,
  • Gemi üzerine konuşlandırılacak sensör ve silah sistemlerinin SADM modellerinin oluşturulması,
  • Tehdit senaryolarına uygun olarak seçilmiş farklı sensör ve silah kombinasyonlarını kullanarak, alternatif konfigürasyonlar için analizlerin gerçekleştirilmesi,
  • Analiz sonuçlarının belirlenen performans kriterleri çerçevesinde değerlendirilmesi ve raporlanması faaliyetleri gerçekleştirilmektedir.

Tehditler ve Senaryoların Belirlenmesi
HSH platformları tehdit seti; ses hızının altında ve üstünde olan ve farklı yörünge ve manevralara sahip tehdit G/M’ler (ASM / Anti-Ship Missile), bu ASM’leri taşıyan ya da tek başına tehdit unsuru olan hava platformları (savaş uçakları, helikopterler ve İHA’lar) ile yine su üstü platformlarıdır (savaş gemileri, hücumbotlar ve karakol gemileri).
Senaryolar, deniz ve sahil koşullarını içerecek şekilde ASM’ler ve diğer tehdit unsurlarından oluşturulur. Gemi savunma etkinliğinin analiz edilmesi amacıyla, tehditleri tek başına içeren kurguların yanında, beklenen operasyonel ortamlardaki, tehdit sayı ve çeşitliliğini yansıtan kurgular ve bazı durumlarda, geminin sınırlarını zorlayacak sayıda tehdit içeren kurgularla senaryolar oluşturulur. Bu sayede, her bir tehditin etkisi, operasyonel ortamda gemi savunma etkinliği ve gemi savunmasının kırılma noktaları ile bu kırılma noktalarına neden olan etkiler analiz edilebilir.
Farklı gemi konfigürasyonlarını içeren senaryolar, gemi üzerine yerleştirilecek ve yerleştirilmesi planlanan sistemler ile benzer fonksiyona sahip sistem gruplarının, gemi etkinliğine ayrı ayrı ve bir arada ne kadar katkı sağladığını analiz etmeye imkan sağlar. Bazı durumlarda ise tek bir sistemin, tüm gemi etkinliğine katkısını değerlendirmek amacı ile senaryolar hazırlanır.

  • Modelleme Çalışmaları
Modelleme çalışmaları kapsamında; ASELSAN ürünü olmayan sistemler için, ilgili üretici firmalardan alınan bilgilerle ASELSAN ürünü olan sistemlerde ise ilgili tasarım ekipleri ile birlikte çalışma yapılarak sadakat seviyesi yüksek SADM modelleri oluşturulur. Modeller, ilgili sistemlerin performans verileri baz alınarak gerekli durumlarda, SADM’ye uyarlama amacıyla kalibre edilir ve geçerli kılma süreci tamamlanır.
Mevcut altyapıda, tüm modeller SADM parametrik arayüzü üzerinden oluşturulabilir; bazı sistemler için harici model olması durumunda (mesela karadan havaya füze modeli, C2 modeli gibi), bu model SADM’ye bağlanarak kullanılabilir. Harici model kullanımı sayesinde, modelin ve dolayısıyla analizin sadakat seviyesi yükseltilebilir.

  • Senaryo Koşumları ve Etkinlik Analizi Çalışmaları
Senaryo koşumları, oluşturulan farklı tehdit ve tehdit kombinasyonlarını ve gemi konfigürasyonlarını içerecek şekilde, farklı gruplar altında ele alınabilir:
  1. Tekli ASM tehdit senaryoları kapsamında, geminin tek ASM’ye karşı etkinliğini ölçmek amacı ile farklı açılardan, farklı manevralarla gelen ASM’lere karşı, geminin; tespit, takip, yalnız EH ile savunma, yalnız silah sistemleri ile savunma, EH ve silah sistemleri ile birlikte savunma performansları analiz edilir.
  2. Doyum senaryoları kapsamında, geminin en zorlu ASM’lere karşı kırılma noktası tespit edilir ve bunun sebepleri analiz edilir. Bu amaçla gemi kendini savunamaz hâle gelene kadar, ilgili ASM’lerin sayısı arttırılarak senaryolar koşturulur.
  3. Tespit ve takip senaryoları kapsamında, geminin ASM taşıyan tehdit platformlarını tespit menzilleri ve sonrasında takip performansları analiz edilir.
  4. Operasyonel senaryolar kapsamında, geminin maruz kalabileceği gerçekçi tehdit ortamlarındaki performansları değerlendirilir.

Gemi alt sistemlerinin ve geminin toplam etkinliğinin değerlendirilmesi amacı ile literatürde benimsenmiş performans ölçütleri yanında ihtiyaca göre özelleştirilmiş performans ölçütleri belirlenebilir.

Etkinlik analizi amacıyla ele alınan etkinlik ölçütlerinden bazıları şunlardır:
  1. Geminin toplam hayatta kalma olasılığı (Ps),
  2. Geminin silah sistemi ile savunulması durumunda hayatta kalma olasılığı (Phk),
  3. Geminin EH ile savunulması durumunda hayatta kalma olasılığı (Psk),
  4. Arama Radarı, CIWS radarı, IRST ve ED tespit menzilleri,
  5. Atış kontrol radarı takip mesafesi ve takip performansı,
  6. Silah sistemi vuruş menzili ve sarfiyat miktarı,
  7. EH uygulanması durumunda tehdidin ıskalama mesafesi,
  8. Zaman bazlı EH Karıştırma/Sinyal Oranı değişim grafikleri,
  9. Zaman bazlı kaynak (AKR sayısı, EH kanal sayısı vs.) kullanımları.


Genel Değerlendirme ve Sonuç
ASELSAN, gerçekleştirdiği suüstü etkinlik analiz faaliyetleri kapsamında; tehdit ortamı senaryoları altında, suüstü platformlarının etkinliğinin, SADM analiz yazılımı aracılığı ile ölçülmesi ve değerlendirilmesinin yanı sıra aynı zamanda, bir model kütüphanesi ve etkinlik analiz altyapısı geliştirmiştir. ASELSAN’ın kazandığı bu altyapı, suüstü platformu hava savunma sistem alternatiflerinin oluşturulabilmesine; değişik saldırı senaryoları için savunma etkinliklerinin karşılaştırılabilmesine; alternatif konfigürasyonlar arasından, operasyonel ortama en uygun sistem çözümünün seçilebilmesine ve operasyonel senaryolar altında, taktik geliştirilebilmesine imkan vererek daha etkin suüstü deniz savaş sistemleri geliştirilmesini sağlayacaktır.
http://bit.ly/2BhdcMa